Twarda pokrywa (integumentum)

Możliwość komentowania Twarda pokrywa (integumentum) została wyłączona 147
Twarda pokrywa (integumentum)
1 vote, 8.00 avg. rating (78% score)

Twarda pokrywa (integumentum), do której od strony wewnętrznej przyczepione są pęczki mięśni prążkowanych, nie tylko nadaje sztywność ciału i ochrania miękkie narządy wewnętrzne, lecz stanowi także zabezpieczenie przed wnikaniem wody do wnętrza organizmu oraz chroni ciało przed jej utratą. Chitynowy oskórek jest co pewien czas zrzucany i wówczas , tj. przed stwardnieniem nowo utworzonego oskórka, stawonogi intensywnie rosną. Proces ten, zwany linieniem, odbywa się w okresie rozwoju. Dorosłe osobniki na ogół nie linieją.

Obecne formy stawonogów wzięły początek od jakiegoś prymitywnego zwierzęcia żyjącego w środowisku wodnym lub lądowo-wodnym, zbliżonego budową do pierścienic, o segmentowanej budowie ciała, którego każdy segment zaopatrzony był w parę przydatków służących do poruszania się. W procesie ewolucyjnym organizmy te wykazały tendencję do usprawniania swoich ruchów przez skrócenie roba- kowatego ciała i wydłużenie odnóży. U większości stawonogów segmenty ciała uformowały się w grupy (tagmy), które przyjęły różne czynności (najczęściej są to głowa – caput, tułów – thorax i odwłok – abdomeń). Dalszy proces rozwojowy u niektórych doprowadził do złączenia się odcinków w całość, która zatraciła niekiedy nawet ślady segmentacji.

U owadów (Insecta) ciało jest podzielone wyraźnie na odcinki: głowę, tułów i odwłok.

Głowa powstała z 5-6 segmentów owadów prymitywnych, a występujące na nich przysadki uległy zmianie na: członowane czułki (antennae), spełniające funkcje czuciowo-węchowe narząd gębowy, który w najprostszej budowie składa się z wargi górnej (labrum), parzystych żuwaczek (mandibulae) i szczęk (maxdlae) opatrzonych głaszczkami (pa/pi). Ponadto występuje również nieparzyste podgębie (hypophcirynx) i warga dolna (labium). Narząd gębowy u prostszych form przystosowany jest do żucia pokarmu, u bardziej rozwiniętych – do kłucia i ssania (ryc. 5.14, 5.20, 5.27).

W skład narządu gębowego roztoczy (Acari), zwłaszcza pasożytniczych, wchodzą: nadgębie (epistom), parzyste nogogłaszczki (pedipalpi) lub głaszczki (palpi), szczękoczułki (chelicerae), służące do przecinania skóry żywiciela, oraz narząd czepny – hipostom (hypostomum) uzbrojony po stronie brzusznej w zęby skierowane do tyłu (ryc. 5.6).

Liczba segmentów tułowia różni się u poszczególnych grup stawonogów. U sko-rupiaków (Crustacea) tułów może składać się z wielu segmentów u pająków (Ara- neae) i skorpionów (Scorpiones) tułów został zlany z głową w jeden niesegmento- wany kompleks – głowotułów (cephalothorax)\ natomiast u roztoczy (Acari) nastąpiło całkowite zlanie się segmentów i brak jest widocznych granic pomiędzy poszczególnymi odcinkami ciała. Można w nim jedynie wydzielić pewne okolice, np. gnatosomę (gnathosoma) i idiosomę (idiosoma) (ryc. 5.7, 5.8).

Inne wpisy:

admin

View all contributions by admin